PRZYRZECZENIE HARCERSKIE
Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłusznym (posłuszną) Prawu Harcerskiemu.
Przyrzeczenie Harcerskie składa się po zakończeniu próby na stopień ochotniczki - młodzika. Zaliczenie próby i dopuszczenie do Przyrzeczenia ogłasza drużynowy w swoim rozkazie. Przyrzeczenie ma uroczysty charakter, jest świętem dla składającego i całej drużyny. Po złożeniu Przyrzeczenia otrzymuje się krzyż i książeczkę harcerską.
PRAWO HARCERSKIE
- Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia Harcerskiego.
- Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy.
- Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim.
- Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza.
- Harcerz postępuje po rycersku.
- Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać.
- Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym.
- Harcerz jest zawsze pogodny.
- Harcerz jest oszczędny i ofiarny.
- Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych.
HYMN "WSZYSTKO CO NASZE"
Wszystko, co nasze, Polsce oddamy,
w niej tylko życie, więc idziem żyć.
Świty się bielą, otwórzmy bramy,
rozkaz wydany: Wstań! W słońce idź!
Ramię pręż, słabość krusz,
ducha tęż, ojczyźnie miłej służ!
Na jej zew, w bój czy w trud,
pójdzie rad harcerzy polskich ród,
harcerzy polskich ród.
Strofy wiersza Ignacego Kozielewskiego uzupełniła refrenem Olga Drahonowska, adaptując go jednocześnie do melodii pieśni "Na Barykady". Tekst i nuty pieśni "Wszystko, co nasze" zostały opublikowane w czasopiśmie "Skaut" jesienią 1912 r. Warto wiedzieć, że pierwszym, zwyczajowo śpiewanym hymnem była "Rota" - do słów Marii Konopnickiej, z muzyką Feliksa Nowowiejskiego. Nie wiadomo kiedy pieśń "Wszystko, co nasze" stała się oficjalnym hymnem ZHP, na pewno jako hymn śpiewano ją już w latach trzydziestych.
POZDROWIENIE "CZUWAJ"
Harcerskie pozdrowienie pochodzi z czasów rycerskich, kiedy podczas nocnej służby strażnicy na murach miejskich nawoływali się w ten sposób. Dziś przypomina nam, że zawsze powinniśmy być gotowi do działania, pracy dla innych i nad sobą. Tradycyjnie wymawiamy je, akcentując przeciągle pierwszą sylabę. W roku 1910, w 500-lecie bitwy grunwaldzkiej, zawołanie "Czuwaj" było hasłem zlotu organizacji "Sokół", a do harcerstwa wprowadziła je w 1912 r. Olga Drahonowska. Używały go najpierw dziewczęta z III Lwowskiej Żeńskiej Drużyny Skautek im. Emilli Plater, której była drużynową. Pozdrowienie "Czuwaj" wymieniają harcerze na powitanie i pożegnanie. Forma, w jakiej zwracamy się do siebie: "druhno", "druhu", również ma swoje źródła w rycerskiej tradycji.
SYMBOLE
KRZYŻ HARCERSKI
Jest odznaką wzorowaną na najwyższym polskim odznaczeniu wojskowym, Orderze Virtiuti Militari, przyznawanym za wyjątkowe męstwo na polu walki. Projekt krzyża opracował 1912r. ks. Kazimierz Lutosławski. Początkowo krzyż był odznaką skautów w zaborze rosyjskim, a od 1918r. jest odznaką całego ZHP. Poszczególne elementy krzyża mają dla nas znaczenie symboliczne. Na poziomych ramionach znajduje się napis "Czuwaj" - tradycyjne pozdrowienie harcerskie. W środku krzyża umieszczona jest lilijka, której symbol łączy nas ze wszystkimi skautami. Lilijkę otacza krąg, ku któremu biegną od środka promienie. Promienie wyobrażają pozytywne oddziaływanie harcerza, a okrąg - łączenie się we wspólnym kręgu. Ramiona krzyża oplata wieniec z liści laurowych (symbolizują zwycięstwo) i dębowych (symbolizują męstwo). Drobne punkty na powierzchni ramion krzyża oznacza niezliczoną, jak ziarenka piasku, rzeszę harcerek i harcerzy. Węzeł na wieńcu, jak węzeł na chuście ma przypominać o obowiązku wypełnienia przynajmniej jednego dobrego uczynku dziennie. Są jeszcze takie środowiska, w których wolno rozwiązać chustę (a więc rozebrać się i pójść na spoczynek) dopiero po spełnieniu dobrego uczynku. Łacińskie powiedzenie "per aspera ad astra" znaczy: "przez trudności do gwiazd". W ciągu lat wzór krzyża harcerskiego zmieniał się wiele razy, zachowywał jednak zawsze symboliczne elementy wskazane przez ks. Lutosławskiego. Dawniej powszechne było wybijanie na odwrocie krzyża kolejnych, indywidualnych numerów odznaki, do dziś taki zwyczaj przetrwał jeszcze w niektórych środowiskach harcerskich. Krzyż harcerski wykonany jest z oksydowanego metalu. Otrzymuje go każda harcerka i każdy harcerz po złożeniu Przyrzeczenia Harcerskiego, raz na całe życie. Nosi się go 2 cm
LILIJKA HARCERSKA
Baden - Powell zamierzał w różnoraki sposób wzbudzać poczucie wspólnoty wszystkich skautów - służyć temu miało noszenie na bluzie mundurka i na klamrze pasa albo przypinanie symbolicznej odznaki. Nad wyborem jej kształtu B-P nie zastanawiał się długo: igła kompasu - który tak często wskazywał mu właściwą drogę do celu - miała wówczas zawsze kształt lilijki. Dlatego właśnie lilia, uchodząca w dodatku za symbol czystości , miała się stać odznaką skauta. Narysował tę lilię. Pod lilijką naszkicował wstęgę, której końce podwinięte były ku górze. Miały one symbolizować uśmiech skauta. Na wstędze tej wypisał: „Be prepared" (dosł. „Bądź gotów") - hasło skautów, które nasunęło mu się spontanicznie. Hasło to należy rozumieć następująco: skaut ma się starać o to, aby w każdej chwili był zdrów na duchu i na ciele i gotów wypełnić swój obowiązek."
W. Hansen, Wilk, który nigdy nie śpi.
Lilijka to światowy symbol skautów. Jej kształt wzorowany jest na rysunku zakończenia igły magnetycznej w dawnych busolach. Symbolizuje podążanie skautów w dobrym kierunku, czyli zgodnie z ideałami prawa i przyrzeczenia. Na ramionach lilijki, która jest tradycyjnym symbolem przynależności do ZHP, znajdują się litery ONC (Ojczyzna-Nauka-Cnota). Są to pierwsze litery słów hasła filomatów - tajnego, patriotycznego związku młodzieży polskiej, założonego w Wilnie w I połowie XIX w. Hasło pochodzi z utworu A. Mickiewicza „Hej, radością oczy błysną" (poeta był członkiem Związku Filomatów).
Ale, kto w naszym jest gronie,
Śród pracy czy śród zabawy.
Czy przy pługu, czy w koronie,
Niechaj pomni na Ustawy!
Pomni na przysięgę swoją
I w każdej chwili żywota
Niechaj mu na myśli stoją:
Ojczyzna, nauka, cnota.
A. Mickiewicz, Hej, radością oczy błysną
Harcerze noszą na nakryciu głowy srebrną lilijkę, a instruktorzy- złotą. Harcerze, którzy nie złożyli przyrzeczenia, noszą lilijkę nad lewą kieszenią munduru, w miejsce Krzyża Harcerskiego.
Źródło: „Poradnik Harcerski", Związek Harcerstwa Polskiego, Łódź 2010
KONICZYNKA
Trójramienna koniczynka - oznaka skautek - to stary symbol szczęścia i potrójnej służby: Bogu, Ojczyźnie i bliźnim. Gwiazdki na dwóch ramionach koniczynki oznaczają Prawo i Przyrzeczenie, które harcerka zawsze powinna mieć przed oczami. Pionowa kreska jak igła kompasu wskazuje właściwy kierunek wybranej w życiu drogi, a podstawa łodyżki wyraża płomień miłości bliźniego.
Opiekun drużyny harcerskiej: Barabara Stęgierska